روزنامه اعتماد روز یکشنبه 4 آذرماه

سرخط

بسیج را جناحی نکنیم

1.      «انقلابها ساختارشکن هستند.» قیام علیه وضع موجود شاید ویژگی هر انقلابی باشد. با هر انقلابی در هر کشوری نه فقط نشانه های وضع سابق که ارزشها نیز دگرگون می شود. انقلاب اسلامی ایران نیز همین مسیر را طی کرد. چنانکه ارزشهای قبل از انقلاب 1357 کاملاً دگرگون و ارزشهای جدید جایگزین آن شد. نشانه ها و نهادهای دوران گذشته در پرتو ارزشهای جدید انقلاب اسلامی کارکرد جدید یافتند و با ارزش جدید شکل گرفتند. چنانکه ارتش منحل نشد دانشگاهها تغییر نیافت،   وزارتخانه ها دگرگون نشد. البته به موازات این نشانه ها نهادهای انقلابی قد برافراشتند. سپاه و بسیج در کنار ارتش جدید، کمیته امداد در کنار بهزیستی، کمیته انقلاب اسلامی همپای شهربانی، بنیاد مسکن، جهاد سازندگی در کنار وزارت کشاورزی و ... بدین ترتیب در کنار دو بخش گذشته و حال نهادهایی با هویت جدید ایجاد شدند که نشانه انقلاب اسلامی گشتند. سپاه و بسیج مهمترین گونه از این نهادها بودند. نهادهایی که در فضایی به دور از جنجال با نهادهای موازی به نیازهای نظامی آن ایام پاسخ می گفتند. بسیج در ایامی که انقلاب تازه پیروز شده در جنگی ناخواسته درگیر بود به بازوی مردم نظام در جنگ تبدیل شد. اما آرام آرام با پایان جنگ تحمیلی این نهاد مردمی و تاسیس شده توسط رهبر کبیر انقلاب وظایفی دیگر بر دوش گرفت. وظایف فرهنگی و سازندگی مهمترین عرصه کار جدد بسیج شد. امروز نیز آن ماندگاری نقش بسیج از این لحاظ باید جدی گرفته شود که در مجموعه ارزشمند ارزشهای مقدس نظام و هسته مرکزی ترویج انتقال پیامها و مضامین مکتب امام به آیندگان است. اما هیچگاه نه امام «ره» و نه جانشین ایشان به بسیج این اجازه را نداده اند که وارد عرصه سیاست شود. چنانچه رهبر انقلاب در اذرماه سال گذشته و در آستانه انتخابات شوراها نیز به فرماندهان بسیج و سپاه توصیه کردند که وارد عرصه انتخابات نشوند.

2.      بسیاری از محققان اجتماعی وجه مشترک دو پدیده انقلاب و جنگ را خشونت خوانده اند. اما نه انقلاب اسلامی مبتنی بر خشونت بود و نه دفاع مقدس. این پدیده کم سابقه ریشه در فرهنگ سیاسی ایران و گفتمان امام خمینی دارد. بر همین اساس فراوان هستند کسانی که انقلاب اسلامی ایران را مردمی ترین و لطیف ترین انقلاب بشر بی نیاز از دست یازیدن به خشونت می دانند. پیروان امام نیز در چارچوب گفتمان فوق همواره سعی در استفاده از ادبیات واژگانی دارند که سرشار از صلح طلبی، معنویت خواهی و نفع جویی ملت و دولت باشد. جنگ 8 ساله دفاع مقدس نامیده شد نه جنگ مقدس؛ وزارت دفاع ایجاد کردیم نه جنگ و نه ... و اینجا بود بسیج مدرسه عشق خوانده شد. بسیج از دل انقلابی بیرون آمده که نه انفجار خشم بود نه ترویج خشونت. بسیج و بسیجیان از آذر 58 که با حکم امام امدند ایثار و پاکی را تفکر خود دانستند چنانکه آن زمان که تهاجم نظامی بود لباس خاکی بر تن کرده و در کسوت یک نظامی وارد شدند. آن زمان که شبیخون فرهنگی مطرح شد بسیجی خود را سرباز فرهنگی خواند و از آنزمان که جنگ پایان یافت بسیجی به عنوان یک نیروی سازنده وارد میدان شد. اکنون که کشور در شرایط تثبت و اقتدار قرار گرفته بسیجی تنها به میدان جنگ نمی اندیشد. بسیج مردمی نیرویی است متعلق به همه جناح ها و جریانها و دهمه صحنه ها و عرصه ها.

3.      استفاده مناسب و غیر ابزاری از یک پدیده و آرمان آن است که در جهت هدف و متناسب با کارکرد اصلی خود صورت گیرد چنانچه فرد یا گروهی خود را مصداق انحصاری بسیج بداند در مسیر استفاده ابزاری از آن قدم گذاشته است. سه علاوه استقلال بسیج به عنوان یک نهاد پایدار ارزشهای انقلاب اسلامی باید مانع بهره برداری ابزاری از مقدسات آن نیز شود. اینچنین است که این انقاب و این مردم به بسیج احتیاج دارند و هیچکس نباید به خودش حق بدهد که با خرج کردن از کیسه وجاهت سپاه و بسیج آنرا تضعیف نماید. اگر خدای نکرده مجد و عظمت بسیج در پای منافع سیاسی این و آن گروه قربانی شود جفا و ظلم عظیمی در حق آنان است. کسانی که خود را مدافع انحصاری بسیج معرفی می کنند و نیز سیاستمداران آینده نگر که واقعیتهای منطقه ای و بین المللی را به خوبی تشخیص می دهند امروز وظیفه سنگینی برای دفاع از جایگاه بسیج دارند و نباید اجازه دهند کسانی با خرج کردن از وجهه این نهاد مهم به تسویه حساب های سیاسی و جناحی بپردازند. قربانی کردن وجهه بسیج برای تثبیت جایگاه یک جناح –یا بخشی از یک جناح- ظلمی فراموش نشدنی به این نهاد و خدشه ای جبران نشدنی به اتحاد ملی است که بایستی با جدیت از آن جلوگیری کرد.

4.      نهاد بسیج همچون سپاه برای پاسداری از نظام ایجاد شده چراکه بسیجیان، جنگ خارجی و دشمن داخلی را دو خطر بزرگ برای نظام جمهوری اسلامی ارزیابی می کردند بنابراین مهمترین دغدغه بسیج باید در پاسداری از نظام و دفاع از حقوق ملت باشد. انتظار این بوده و هست که بسیج بیش از پیش از هر نهاد دیگری بر حق حاکمیت گسترش دامنه اقتدار ملی و توسعه دایره گزینش مردم تاکید کند. اینک باید گفتمان بسیج در سطحی بسیار بالاتر از جناح های سیاسی قرار گیرد. بسیاری از مردم نیز هیچگاه احساس نکرده اند که حاکمیت یک جناح بر نفوذ بسیج می افزاید. اما این احساس وجود دارد که برخی افراد و جناحها ممکن است با عملکرد خود بر چهره بسیج خدشه وارد کنند.

5.      چند روز پیش سید احمد علم الهدی امام جمعه موقت مشهد در جمع بسیجیان مشهد گفت: «باید مواظب بود شایعات دروغ بسیج را از عرصه سیاست نظام کنارنزند. اینکه می گویند سپاه پاسداران و بسیج به عنوان نیروی نظامی نمی توانند در سیاست مداخله کنند و آن را به امام نسبت می دهند حرف دشمنان خدا و جریانات فاسدی است که بسیج را سد راه خود می دانند.» این اظهارات امام جمعه مشهد در حالی بیان می شود که امام «ره» موکد از بسیج و سپاه می خواستند وارد باز های سیاسی نشوند. همچنانکه در وصیتنامه ایشان آمده است:

«وصیت اکید من به قوای مسلح این است که همانطور که از مقررات نظام عدم دخول نظامی در احزاب، گروهها و جبهه ها است به آن عمل نمایند و قوای مسلح مطلقاً چه نظامی و انتظامی و پاسدار و بسیج و غیر اینها، در هیچ حزب و گروهی وارد نشده و خود را از بازیهای سیاسی دور نگه دارند. در این صورت می توانند قدرت نظامی خود را حفظ و از اختلافات درون گروهی مصون باشند و بر فرماندهان لازم است که افراد تحت فرمان خود را از ورود در احزاب منع نمایند و چون انقلاب از همه ملت و حفظ آن بر همگان است دولت و ملت و شورای دفاع و مجلس شورای اسلامی وظیفه شرعی و میهنی آنان است که اگر قوای مسلح چه فرماندهان و طبقات بالا و چه طبقات بعد، بر خلاف مصالح اسلام و کشور بخواهند عملی انجام دهند یا در احزاب وارد شوند که –بی اشکال به تباهی کشیده می شوند- و یا در بازی های سیاسی وارد شوند، از قدم اول با آن مخالفت کنند و بر رهبر و شورای رهبری است که با قاطعیت از این امر جلوگیری نمایند تا کشور از آسیب در امان باشد.»[بند «ل» وصیتنامه امام (ره)]

به نظر میرسد که گوینده این سخن یا باید سخن خود را اصلاح کند یا با دقت بیشتری به جملات وصیت امام بنگرد. ضمن آنکه امام جمعه محترم مشهد که با چنین ادبیاتی به دفاع از نهاد بسیج پرداخته اند، از نظر گرایش سیاسی دارای یک گرایش خاص است و البته ایشان با دیگر گرایشهای سیاسی برخورد تندی دارد و همین عباراتی که ایشان برای دفاع از نهاد بسیج بیان کرده نشان دهنده مواضع تند ایشان علیه جریانات سیاسی هم هست.

6. امام جمعه محترم مشهد تاکید کرده اند که جریانات فاسد بسیج را سد راه خود می دانند، اما معلوم نیست که جریانات و افرادی که فاسدند، کیستند و البته آنان اینجا محل بحث نیستند ولی، جناب علم الهدی این گفته امام (ره) را که تاکید کردند بسیج و سپاه نباید در عرصه سیاست دخالت کنند را افرادی نقل می کنند که دارای سوابق انقلابی بسیاری هستند و بارها مورد تایید حضرت امام (ره) قرار گرفته اند با همه احترامی که برای شما قائل هستیم باید این نکته را یادآوری کنیم که شما یک صفحه از آن سوابق انقلابی را ندارید، بر خلاف برادر بزرگترتان سید جواد علم الهدی که از شاگردان امام (ره) بوده اند و دارای سوابق انقلابی هستند؛ اگر شما هم دارای سوابق انقلاب هستید طی نامه ای برای ما ارسال کنید تا ما ان را منعکس کنیم. البته این را باید بگوییم که همواره افراد مریض و جریانهای فاسدی هستند که ما و شما و همه گرایشهای سیاسی باید در چارچوب آرمانهای امام (ره) در مقابل آنها ایستادگی کنیم.